معاوضه سند چگونه امکان پذیر است؟

قرارداد معاوضه سند  عقدی است که در آن عوضین، مالی را در مقابل و در عوض مال دیگر اخذ می‌کنند.
در ادامه مثالی برای روشن‌تر شدن قرارداد معاوضه برای شما می‌آوریم: اگر فردی میوه‌های باغ خود را با برنج فردی دیگر مبادله کند، در واقع این دو نفر میوه‌های باغ و برنج را با یکدیگر معاوضه کرده‌اند. همچنین اگر فردی ملک خود را با ملک دیگر مبادله کند، در واقع عوضین ملک‌های خود را معاوضه کرده‌اند.

ویژگی‌های قرارداد معاوضه سند

۱- عقد معوض است. به این معنا که قرارداد باید دوطرفه باشد و در مقابل یک کالا، کالای دیگری وجود داشته باشد.
۲- قرارداد معاوضه عقود لازم است یعنی نمی‌توان قرارداد را به صورت یک‌طرفه فسخ کرد و باید هر دو طرف برای فسخ قرارداد حضور داشته باشند.
۳- قرارداد معاوضه از عقود تملیکی است یعنی هر یک از طرفین قبال قرارداد چیزی از دیگری دریافت می کنند. برای مثال معاوضه آپارتمان با ماشین.

تفاوت قرارداد معاوضه با عقد بیع

یکی از مهم‌ترین انواع قراردادها، عقد بیع است. عقد بیع شباهت‌های زیادی با قرارداد معاوضه دارد و همچنین در قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران تفاوتی برای عقد بیع و قرارداد معاوضه قائل نشدند اما یافتن تفاوت‌های این دو یکی از مهم‌ترین بخش‌های بستن قرارداد است؛ زیرا قرار معاوضه و بیع در مواردی با یکدیگر تفاوت دارند. به همین علت برای جا افتادن بهتر مفهوم قرارداد معاوضه، بهتر است به توضیح مفهوم عقد بیع و تفاوت‌های قرارداد معاوضه با عقد بیع بپردازیم.

‏بیع به چه معناست؟

تعریف واژه بیع در ماده ۳۳۸ قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران آمده است. در این تعریف، بیع عبارت است از تملیک عین به عوض معلول. در این تعریف نمی‌توانیم تفاوت عقد بیع با قرارداد معاوضه را متوجه شویم.
اصطلاحی که برای عقد بیع در زبان عرف به کار می‌رود، قولنامه است. زمانی که خریدار و فروشنده قصد دارند تا معامله‌ای را انجام دهند، اما هنوز مقدمات این معامله فراهم نشده است، آن‌ها می‌توانند با یکدیگر عقد بیع یا قولنامه ببندند. به این صورت که طرفین در قراردادی به یکدیگر متعهد می‌شوند که تا زمان فراهم شدن شرایط برای معامله، نظر خود را عوض نکنند.
برای مثال، ممکن است شما بخواهید آپارتمان خود را به فردی بفروشید؛ اما مشکلی نظیر مشکل مالیاتی دارید و فرد خریدار نیز باید مقداری وجه برای معامله تهیه کند. در این صورت فروشنده و خریدار عقد بیع می‌بندند که در یک هفته شرایط معامله را فراهم کنند و در این زمان خریدار از قصد خرید خود صرف‌نظر نکند و فروشنده نیز ملک خود را به فرد دیگری نفروشد. اگر یکی از طرفین تعهد خود را زیر پا بگذارد، فرد مقابل می‌تواند از او به دادگاه شکایت کند. پس در واقع عقد بیع تعهدی است که طرفین به یکدیگر می‌دهند.

نمونه قرارداد معاوضه

در فرم قرارداد معاوضه سند باید اطلاعات به صورت دقیق تکمیل شود. در ادامه نمونه‌ای از فرم اطلاعات قرارداد معاوضه را برای شما می‌آوریم.

ماده ۱– طرفین قرارداد: معاوض: خانم/آقای …………………………. فرزند …………………… به شماره شناسنامه …………. کدملی ……………………… شماره تلفن ثابت ………………………. همراه …………………… آدرس …………………………………………………
متعاوض: خانم/آقای …………………………. فرزند …………………… به شماره شناسنامه …………. کدملی …………………………… شماره تلفن ثابت ………………………. همراه …………………… آدرس …………………………………………………
که در این قرارداد به اختصار معاوض و متعاوض نامیده می‌شوند.
ماده ۲– عوضین:
الف: مورد عوض عبارت است از …………………………………………………………………………
ب: مورد معوض عبارت است از: ……………………………………………………………………….
که از طرف متعاوض به معاوض در برابر عوض داده شده انتقال می‌یابد.
ماده ۳– ارزش عوضین: مبلغ ……………………………… ریال معادل ……………………… تومان است و طرفین اقرار نمودند که هیچ‌گونه وجه یا مالی به عنوان مابه‌التفاوت ارزش عوضین به یکدیگر تأدیه یا تسلیم ننموده‌اند و هر گونه دعوای احتمالی را در این خصوص اسقاط کرده و به صلح خاتمه می‌دهند.
ماده ۴– فسخ قرارداد: طرفین کلیه خیارات از جمله خیار عیب و غبن هر چند فاحش و افحش را از خود ساقط نمودند.
ماده ۵– وثیقه‌ها و تضمین‌ها: معاوض/متعاوض متعهد گردید جهت تضمین انجام تعهدات خود یک فقره چک/سفته به شماره ………………………… مبلغ ……………………………… ریال معادل ……………………… تومان به عهده بانک ………………………… به معاوض/متعاوض تحویل دهد.
ماده ۶– شروط قرارداد:
۱- کالای مورد عوض در تاریخ …………………………. به متعاوض تحویل داده خواهد شد و رسید عادی متعاوض برای اثبات آن کفایت می‌نماید.
۲- کالای مورد معوض نیز در تاریخ …………………………. به معاوض تحویل داده خواهد شد و رسید عادی معاوض برای اثبات آن کفایت می‌نماید.
ماده ۷– حوادث غیرمترقبه: در صورت بروز حوادث غیرمترقبه که اجرای قرارداد را مختل نماید، پس از رفع حادثه مذکور، هر یک از طرفین مکلف است که در اسرع وقت نسبت به ایفاء تعهدات قراردادی خویش اقدام نماید.
ماده ۸– حل اختلاف: در صورت بروز اختلاف در تعبیر مفاد قرارداد و یا نحوه اجرای آن، موضوع بدواً از طریق مذاکره و سازش حل و فصل خواهد شد و در صورت عدم حصول سازش، موضوع به داوری خانم/آقای ……………………………… به آدرس ………………………………………………………………………………… ارجاع و نسبت به حل و فصل آن از این طریق اهتمام ورزیده می‌شود و در غیر این صورت به مراجع قضایی مراجعه خواهد شد.
ماده ۹– نسخه‌های قرارداد: این قرارداد مشتمل بر نه ماده در تاریخ ……. به تعداد … نسخه با اعتبار واحد تنظیم و تمام مفاد و مندرجات آن مورد قبول طرفین واقع گردید.